Digitale overlevingsmodus.
Recent las ik een boek van de Koreaans-Duitse filosoof Byung-Chul Han: De vermoeide samenleving. (ISBN 9789461643247, 168 pp.,)
Han schrijft pittige boeken. Zijn hoofdonderwerp is de neoliberalisering van de maatschappij.
Han onderzocht o.a. de effecten van de digitalisering op onze gemoedsrust. Daarbij constateerde hij dat we qua concentratie en aandacht steeds breder uitwaaieren en daardoor oppervlakkiger worden. Elke lokroep van iets nieuws schiet voorbij en wordt gevolgd. Het resultaat is dat we steeds meer moeite krijgen om ons dieper te concentreren. En juist die diepe concentratie is nodig om tot werkelijk goed doordachte dingen te komen. Ons concentratieniveau krijgt echter door alle afleiding nauwelijks meer de kans daar te komen. Volgens Han vergelijkbaar met de overlevingsstand, waar onze vroegste voorouders op de savanne mee van doen hadden (zie p.18, De intensieve verveling). Die moesten immers ook voortdurend alert en waakzaam zijn op die mogelijke leeuw in de verte, inclusief de innerlijke onrust die dat met zich meebrengt.
In ons brein zitten meerdere verwerkingstypes. Zo is er het reflexbrein, wat direct reageert op alle prikkels. Elk appje activeert het reflexbrein, het overlevingsstand-deel van Han. Daarnaast hebben we het denkend deel van het brein en het archiverend deel. Het denkend deel heeft de diepere concentratie nodig, die pas wordt bereikt na ongeveer 10 a 15 minuten daadwerkelijke concentratie. De laatste term, het archiverend deel, is afkomstig van de Vlaamse neurowetenschapper Theo Compernolle. (www.compernolle.com.) Het archiverend brein legt verband met onze eerdere ervaringen, om op basis daarvan tot nieuwe ideeën en inzichten te komen. De voedingsbodem van creativiteit. Dit deel kan zijn werk alleen doen op rustige momenten. Het is niet voor niks dat je vaak de beste ideeën krijgt onder de douche, of in de rij voor de kassa.
Wil je creatiever en/of efficiënter worden?
Han is een groot voorstander van langweilen, het mooiere Duitse woord voor vervelen. Coppernolle is een warm pleitbezorger van minder digitale afleiding. Zo blijft er meer tijd en aandacht over voor het denkend en/of archiverend deel van je brein. Met als resultaat meer tevredenheid en creativiteit.
Heerlijk toch, door minder naar meer!
Digitale tijdswinst?
De digitale ontwikkelingen gaan razendsnel. De snelheid van de technologische ontwikkeling verloopt via de wet van Moore. Het effect van de wet van Moore is tot nu toe vergelijkbaar de les uit het sprookje van koning Shirham en het schaakbord.
De Indiase koning Shirham wilde volgens een oud verhaal de uitvinder van het schaakbord, Sissa ben Dahir, goed belonen voor zijn uitzonderlijke prestatie. Op de vraag van de koning wat hij voor zijn uitvinding zou wensen, antwoordde de slimme Sissa: “Majesteit, geef me een graankorrel om op het eerste vakje te leggen, twee om op het tweede vakje te leggen, vier om op het derde vakje te leggen, acht om op het vierde vakje te leggen, en laat mij zo, O koning, elk van de vierenzestig vakjes van het schaakbord bedekken.” De koning was stomverbaasd over zo’n bescheiden verzoek, niet meer dan een handvol rijst voor deze geweldige uitvinding! Wat is de beloning?
Als de koning zijn hofwiskundige erbij zou hebben gehaald, zou hij waarschijnlijk niet meer zo blij zijn met het voorstel van Sissa. Want wat vroeg Sissa? Op het eerste vakje ligt slechts een rijstkorrel. Het aantal rijstkorrels op elk volgende vakje is steeds het dubbele van het aantal op het vorige vakje. In totaal vraagt Sissa om 18.446.744.073.709.551.615 rijstkorrels. Misschien was Sissa toch niet zo bescheiden?
Die voortrazende ontwikkeling in de technologie geeft inventieve verbeteringen en wordt ons aangeboden met prachtige beloftes. Tijdswinst, efficiëntie, verbondenheid, voor een makkelijke en aangenamer leven. Er zitten ook schaduwkanten aan. Hoeveel tijd ben je er tegelijkertijd niet aan kwijt? Alle afspraken zelf regelen, je on-line betalingen, je reserveringen? Allemaal schaduwwerk, wat vroeger vaak door mensen van vlees en bloed werd gedaan als broodwinning. Of het bijhouden van je werkmail thuis, al je accounts en social media sites? Al met al zal het gemak en schaduwwerk elkaar wel eens kunnen opheffen qua tijdsbesteding. Een dag blijft 24 uur, daar is nog geen app voor ontwikkeld.
Jammer g
enoeg kan ons brein deze ontwikkelingen niet meer bijbenen. De biologie blijft achter bij de technologie. Evolutie vraagt meer doorlooptijd. Gevolg is dat we voor ons gevoel voortdurend achter de feiten aanrennen, met regelmatig jachtig gesputter in ons achterhoofd. En een jachtig hoofd is helaas minder goed in staat al het aangebodene ook echt te absorberen. Neem dus tijd om regelmatig even stil te gaan staan. En weer even te lummelen als de welbekende luiaard. Dan kan je bovenkamer weer synchroon komen met de analoge werkelijkheid om je heen.
Omgaan met tegenvallers.
Valt het tegen, voldoet het niet aan wat je had verwacht? Dan krijg je regelmatig het advies: Positief blijven. Verpakt in allerlei variaties zoals: zie het als een kans, een uitdaging, je was er nog niet aan toe, er wacht iets beters of laat het los. Als brenger van deze aanbeveling heb je je goede wil getoond. Als ontvanger van dit advies is het effect meest onbedoeld anders. Want eigenlijk zegt de adviseur in de ondertoon dat je niet in staat bent om te gaan met teleurstelling. En veronderstelt tevens dat je met een kleine swipe in de goede stand te zetten bent. Resultaat: je bent weer op jezelf teruggeworpen. Niet echt ondersteunend voor de teleurgestelde.
En kan dat trouwens wel, jezelf in de positieve stand swipen?
Alles wat we ervaren qua emoties wordt gevormd op basis van een mix van blijdschap, verdriet, boosheid en angst.
Kijken we naar de labels die we daar op plakken, dan zien we dat er 1 valt in de categorie positief en 3 in de categorie negatief. Oeps! Dit gegeven valt samen met de resultaten van onderzoeken, waaruit blijkt, dat ¾ van onze gedachten ook ‘negatief’ geladen zijn. Het is dus redelijk onbegonnen werk om jezelf met een swipe in de positieve stand te krijgen. Maar wat dan wel?
Bij kleine teleurstellingen helpt het het beste jezelf even af te leiden. Voor het grotere werk, helaas, er is geen quick fix. De verwerkingsstart ligt veelal in de erkenning van het negatieve. Dat het gewoon balen is. En dat betekent ook het ervaren van dat vervelende gevoel. Laat dat vervelende gevoel toe, erken het, neem even afstand en laat het bezinken. Vraag je daarna af wat het eigenlijk probeert te vertellen aan je. Want het vertelt je iets over je achterliggende normen, waarden en daarop gebaseerde verwachtingen. Daar ligt de oorzaak van je ongemak. Daar was iets pijnlijk geraakt. Als je op deze manier naar je ongemak kijkt, krijgt het een andere waarde. Het kan het signaal zijn voor wat innerlijk bijstelwerk op het gebied van die verwachtingen.
Nog even terug naar positiever worden. Dat kan wel. Maar niet in een swipe. Recent zag ik een interessante uitzending van het programma Focus, van de BBC. http://www.npo.nl/focus-hoe-word-je-een-zorgeloos-mens/07-12-2014/VPWON_1220519. Daarin onderzoekt Micheal Mosley een aantal methodieken voor een positievere kijk op het leven. Dat bleek te werken.
En voor de volgende keer dat je een goedbedoeld advies krijgt. Je kan in ieder geval aan de slag met Verbaal judo. Ga in de bamboestand doorvragen: Hoe bedoel je dat precies? Dat helpt de adviseur specifieker te worden. Vaak blijkt dan dat de adviseur het ook niet zo goed weet. En dat is een veel prettigere situatie als die lichte mentale kater achteraf in je eentje.
Veranderen, hoe doe je dat?
Ik hoor hem regelmatig, een zucht over alweer veranderen.
En in het onbenoemde kielzog zijn trouwe gedachtekompanen: is het weer niet goed? Of: ik ben nog niet eens gewend aan de vorige.
Herkenbaar, deze verzuchting. Wat is hier mogelijk aan de hand?
Of je wil of niet, de mens is een gewoontedier. Hij/zij heeft behoefte aan bestaanszekerheid. Maslow plaatste deze behoefte op de 2e laag van zijn motivatiepyramide. https://nl.wikipedia.org/wiki/Abraham_Maslow . Ook al is het model van Maslow niet echt wetenschappelijk geverifieerd, het biedt wel een goed zicht op onze behoeften. En vertaalt naar een organisatie betekent dat dat werknemers ook op het werk de behoefte hebben aan veiligheid en zekerheid. Elke reorganisatie raakt dus direct deze 2e laag. Zowel voor diegenen die vrezen voor hun werkplek als voor diegenen die hopen te blijven. Er is onrust. Echter: het beste werk wordt geleverd door medewerkers die ook aan de top van de pyramide kunnen zitten, zelfactualisatie en flow (Csikszentmihalyi). https://nl.wikipedia.org/wiki/Mihaly_Csikszentmihalyi
Het vraagt dus nogal wat, verandering. Uit de comfortzone, (on-)veiligheid, omgaan met onrust en onzekerheid, oude zaken afleren, nieuwe aanleren. Vaak wordt hier bij aangenomen dat dit een kwestie is van een onderdeeltje eruit, een nieuwe erin. Volg het stappenplan en dan kunnen we weer.
Helaas, dat blijkt ietsie ingewikkelder te zijn.
Er wordt op dit moment veel onderzoek gedaan naar hoe te veranderen. En dat levert interessante nieuwe invalshoeken op. Zo zag ik recent een uitzending van de universiteit van Nederland over gedragsverandering: http://www.universiteitvannederland.nl/college/waarom-is-het-zo-moeilijk-om-iets-af-te-leren/
Om oud gedrag af te leren is het niet alleen nodig enthousiast en gemotiveerd te zijn voor het nieuwe. Je zal ook bewust moeten worden van hoe het oude werkt. Dat gedrag is vastgelegd in je hersenen, je past het toe op het zogenaamde autonome niveau. Het gaat grotendeels vanzelf, je hoeft er nauwelijks meer bij na te denken.
Hoe ziet dat er met een concreet voorbeeld uit:
Autorijden:
1. Het cognitieve niveau, waarbij elke handeling nog moest worden benoemd en/of uitgelegd. Meest vindt de eerste rijles plaats op een lege parkeerplaats.
2. Het associatieve niveau, je gaat zaken uit de omgeving erbij nemen om de verkeerssituatie te beoordelen. Je rijdt door je stad, let extra op bij onbekende punten.
3. Het autonome niveau, alles is bekend, zonder al te veel bewust nadenken kom je thuis. En ondertussen heb je wellicht al bedacht wat je gaat koken vanavond.
Juist dit autonoom beheersen van een vaardigheid of gedrag zit je in de weg bij verandering.
Dit is de zogenaamde pro-actieve inhibitie: het leren of onthouden van nieuwe informatie wordt bemoeilijkt door reeds aanwezige kennis in het geheugen.
En daar zit dus een soort paradox.
Om bewust te kunnen veranderen, moet je ook aandacht besteden aan het opnieuw leren herkennen van je oude autonome gedrag.
En daarna met kleine stapjes richting nieuw gaan, inclusief het ongemak onderweg en het doorzettingsvermogen dat daar bij komt kijken.
Dat vraagt tijd, vertrouwen en inzet. Succes.
Kiespijn.
Ken je dat ook? Staat je voor het schap met thee in de supermarkt. Zoekzoekzoek. Waar is mijn favoriete thee gebleven?
Je ogen struinen langs alle planken. Groene thee, zwarte thee, kruidenthee, rooibos. En dan ook nog met allerlei smaakjes en in combinatieverpakkingen. Oei, waar is toch mijn thee gebleven. Ongetwijfeld krijg je een wat kriebelig gevoel. Nog een keertje alles langs. Uiteindelijk ontdek je de geupdate variant in een andere verpakking. Een zucht van verlichting. Want voor hetzelfde geld is hij er helemaal niet meer.
Wat is hier aan de hand?
Natuurlijk is een of ander op een marketingafdeling weer bezig geweest met de restyling van het product. Maar het is vooral een illustratie van de toename van alle gevalletjes kiespijn: wat moet ik nu weer kiezen? Om nog maar niet te spreken van het volgende: Wat als mijn favoriete product al weer gesneuveld is in de steeds kortere productlevencyclus?
Door de toename van alle keuzes lijken we meer keuzevrijheid te krijgen.
Mooi, denk je.
Maar bij nader inzien geeft het vooral ook gedoe en stress. Heb ik wel de juiste keuze gemaakt? Wat als er volgende week een betere aanbieding is? In de praktijk blijken we al die dagelijkse keuzes helemaal niet te kunnen bijbenen. We worden er tureluurs van. Met als resultaat een sluipend gevoel van ontevredenheid. Barry Schwartz schreef er een interessant boek over, de Keuzeparadox. Hierin legt hij uit wat de toename van keuzemogelijkheden betekent in het dagelijks leven. En hoe je daar het beste mee om kan gaan. Hij onderkent twee keuzetypes: de maximazer en de statisfier, oftewel: het ik-wil-allestype en het genoegtype.
Maximizers zijn de types die na lang wikken en wegen een besluit nemen. Zo hopen ze de beste keuze te maken. Daar tegenover staan de satisficers: de mensen die gaan nadenken op het moment van nood of vervanging: wat heb ik nodig, en wat past daar van het huidige aanbod het beste bij? Goed is dan genoeg. Maximizers maken dan misschien gemiddeld beter onderzochte keuzes, maar ze zijn er wel minder gelukkig mee. De ‘maximizende’ heeft immers ook alle nadelen in zijn zoektocht ontmoet. En daarna blijven vergelijken met alles dat nog meer mogelijk was is zijn tweede natuur. En dan wordt kiezen ook verliezen.
Meer weten over kiespijn? Barry Schwartz legt op TED zijn theorie uit en benadrukt ook de negatieve effecten die te veel keuze met zich meebrengt.
Veel keuzeplezier en weinig kiespijn daarna gewenst.
Verleiding?
Verleiding!
De ontwikkelingen in websiteland gaan snel. Heel snel.
Mijn site was opgepoetst in 2012. Eind vorig jaar werd duidelijk dat er al weer zoveel zaken waren veranderd dat aanpassing opnieuw nodig werd. Na het uitkomen van mijn boek in 2013, merkte ik al, dat er tussentijds andere manieren waren ontstaan om boven aan de zoekresultaten te komen. De eerste pagina werd gevuld met boekhandels, en niet met mij als auteur.
Kortom, ik moest aan de slag, maar hoe, in deze digitale overvloed?
Eerst maar eens georiënteerd via een workshop via Thema. Dat bleek een goede zet. In een middag werd ik volledig bijgetankt door Martin van Kranenburg. Formats, WordPress, zoekmachine optimalisatie, Google als leidraad voor hoe je site er uit moet zien, wil je nog gevonden worden.
Het toverwoord is: VERLEIDEN.
Verleiden van je aanstaande klant, met calls to action, op elke pagina clickbuttons, gratis weggevertjes en veel positieve reviews met naam.
Het duizelde lichtjes.
Na een paar nachtjes slapen kreeg ik toch wat bedenkingen over een aantal aanbevelingen, vooral over die review met naam. Want hoe combineer ik dat verleiden van een potentiële klant, met de voorwaarden voor succesvolle coaching, zoals vertrouwelijkheid en integriteit? Namen of filmpjes van vroegere coachees horen daar voor mij niet bij. Bovendien wil ik als coach een coachee die zelf kiest voor coaching, niet omdat hij of zij verleid is met lokkertjes en suggestieve beloftes. Een van de belangrijkste vaardigheden voor mij als coach is niet ongevraagd te adviseren. Want juist de coachee dient zijn of haar eigen keuzes te maken. En dan ga ik ze wel vragen om aanbeveling, lees advies, richting jou als mogelijke klant? Tikkie paradoxaal, en wie zegt dat dat advies jou past? Een advies zegt meest meer over de brenger dan over de ontvanger.
Op deze site vind je dus geen gratis weggevers, namen van vroegere coachees of beloftes tot een ommekeer. Wel vind je uitgebreide informatie over wat coaching inhoudt, en wat het wellicht voor jou kan bijdragen. Vele tips van Martin zijn meegenomen, het lezen van het boek van Steve Krug, Don’t make me think, wat we nog meekregen bij de workshop, was verhelderend. De vormgeving is aangepast, het overzicht is makkelijker te hanteren, de teksten zijn geactualiseerd. En Nicole Lousberg van LOL Media design heeft dit allemaal geweldig voor elkaar gebokst. Meer weten over mij als coach? Kennismaken is altijd vrijblijvend. Dus toch één keertje de call for action: Neem contact op!
