Kiespijn.

 

Ken je dat ook? Staat je voor het schap met thee in de supermarkt. Zoekzoekzoek. Waar is mijn favoriete thee gebleven?
Je ogen struinen langs alle planken. Groene thee, zwarte thee, kruidenthee, rooibos. En dan ook nog met allerlei smaakjes en in combinatieverpakkingen. Oei, waar is toch mijn thee gebleven. Ongetwijfeld krijg je een wat kriebelig gevoel. Nog een keertje alles langs. Uiteindelijk ontdek je de geupdate variant in een andere verpakking. Een zucht van verlichting. Want voor hetzelfde geld is hij er helemaal niet meer.

Wat is hier aan de hand?
Natuurlijk is een of ander op een marketingafdeling weer bezig geweest met de restyling van het product. Maar het is vooral een illustratie van de toename van alle gevalletjes kiespijn: wat moet ik nu weer kiezen? Om nog maar niet te spreken van het volgende: Wat als mijn favoriete product al weer gesneuveld is in de steeds kortere productlevencyclus?
Door de toename van alle keuzes lijken we meer keuzevrijheid te krijgen.

Mooi, denk je.

Maar bij nader inzien geeft het vooral ook gedoe en stress. Heb ik wel de juiste keuze gemaakt? Wat als er volgende week een betere aanbieding is? In de praktijk blijken we al die dagelijkse keuzes helemaal niet te kunnen bijbenen. We worden er tureluurs van. Met als resultaat een sluipend gevoel van ontevredenheid. Barry Schwartz schreef er een interessant boek over, de Keuzeparadox. Hierin legt hij uit wat de toename van keuzemogelijkheden betekent in het dagelijks leven. En hoe je daar het beste mee om kan gaan. Hij onderkent twee keuzetypes: de maximazer en de statisfier, oftewel: het  ik-wil-allestype en het genoegtype.

Maximizers zijn de types die na lang wikken en wegen een besluit nemen. Zo hopen ze de beste keuze te maken. Daar tegenover staan de satisficers: de mensen die gaan nadenken op het moment van nood of vervanging: wat heb ik nodig, en wat past daar van het huidige aanbod het beste bij? Goed is dan genoeg. Maximizers maken dan misschien gemiddeld beter onderzochte keuzes, maar ze zijn er wel minder gelukkig mee. De ‘maximizende’ heeft immers ook alle nadelen in zijn zoektocht ontmoet. En daarna blijven vergelijken met alles dat nog meer mogelijk was is zijn tweede natuur. En dan wordt kiezen ook verliezen.

Meer weten over kiespijn? Barry Schwartz  legt op TED zijn theorie uit en benadrukt ook de negatieve effecten die te veel keuze met zich meebrengt.

Veel keuzeplezier en weinig kiespijn daarna gewenst.